Τρίτη 22 Απριλίου 2008

ΡΙΖΑΡΙ - Βάψτε τα αυγά σας κόκκινα με φυσικό τρόπο




















Παιδιά τέλος στις τοξικές βαφές αυγών. Βρήκα πρόσφατα σε γνωστό κατάστημα βοτάνων στον Πειραιά, το λεγόμενο Ριζάρι το οποίο βάφει τα αυγά κόκκινα και δεν φοβάσαι μην μπει η μπογιά μέσα στο αυγό γιατί και να μπει δεν σε νοιάζει καθώς είναι βότανο και όχι συνοθύλευμα χημικών ουσιών. Επίσης εκτός από το Ριζάρι, μπορείτε με παντζάρια και παπαρούνες να δώσετε κόκκινο χρώμα στα αυγά σας. Να πω την αλήθεια το παντζάρι το δοκίμασα πέρσυ αλλά δεν είχα το επιθυμητό αποτέλεσμα....


Η ιστορία αυτού του βοτάνου έχει ως εξής:

Πηγή 1: Νομός Λάρισας , Αμπελάκια: Πρόκειται για ένα πολύ μικρό χωριό με μεγάλη ιστορία. Το αμπέλι, που ευδοκιμούσε στην περιοχή, έδωσε το όνομά του στο χωριό, όμως το φυτό ριζάρι (ερυθρόδανον) ήταν αυτό που έφερε τον πλούτο και την ευημερία στα Αμπελάκια. Οι κάτοικοι ανακάλυψαν πολλούς αιώνες πριν ότι με την επεξεργασία του φυτού αυτού παρήγαγαν μια ανεξίτηλη κόκκινη βαφή, περιζήτητη στις ξένες αγορές. Για να ελέγχουν λοιπόν το προϊόν τους, δημιούργησαν το 1778 έναν αγροτικό συνεταιρισμό-τον πρώτο στην παγκόσμια ιστορία-με την ονομασία «Συντροφιά και Αδελφότης των Αμπελακίων». Τα κέρδη από τον συνεταιρισμό έφεραν στο χωριό τον πολιτισμό και τα γράμματα.

Πηγη 2: Το «κόκκινο της ανατολής»: Μ΄ αυτό το όνομα ήταν γνωστά στην Ευρώπη τα κόκκινα βαμβακερά νήματα των Αμπελακίων. Το μυστικό της βαφής το είχαν στα χέρια τους οι βαφιάδες των 24 κιρχανάδων (εργαστήρια) της κοινότητας, που για ν΄αποφύγουν τον ανταγωνισμό ενώθηκαν σε μία «Κοινή Συντροφία». Σύντομα, ενώθηκαν μαζί τους οι «Συντροφίες» των κτηματιών, των κεφαλαιούχων (εμπόρων) και των μαστόρων (τεχνίτες). Το ριζάρι, το φυτό που τους προμήθευε την κόκκινη χρωστική ουσία φύτρωνε ελεύθερα στις χαράδρες του Κίσαβου. Το μάζευαν οι γυναίκες και το άλεθαν σε χειροκίνητους ή αλογοκίνητους μύλους. Στη συνέχεια, το επεξεργάζονταν στα εργαστήρια και τέλος οι γυναίκες το έκαναν νήμα με τ΄αδράχτια τους.

Πηγή 3 [πιο επιστημονική]: Το φυτό Rubia tinctorum (ρουβία η βαφική) είναι το γνωστό ερυθρόδανο ή ριζάρι, οι ρίζες του οποίου δίνουν το άλικο χρώμα των υφασμάτων στην Ύστερη Τουρκοκρατία. Το χωριό Αμπελάκια διέθετε από το 1778 τον πρώτο συνεταιρισμό που αριθμούσε 6000 μέλη (!) είχε σαν αντικείμενο την παραγωγή, επεξεργασία, βαφή, και εμπορία των κόκκινων, άλικων (που δεν ξεβάφουν δηλαδή) νημάτων. Ο συνεταιρισμός διέθετε μάλιστα 17 υποκαταστήματα (!) πώλησης σε όλη την Ευρώπη.

Οι ρίζες ξηραίνονται, κονιοποιούνται, βράζουν σε ασθενές οξύ για να διαλυθεί η βαφή και με ζύμωση γίνεται η υδρόλυση των ανθρακινονών από τις γλυκοσίδες. Η εξαγόμενη βαφή διαλύεται σε ζεστό διάλυμα AlK(SO4)2·12 H2O μέσα στο οποίο καθιζάνει η χρωστική με την προσθήκη σόδας ή βόρακα. Σήμερα το κόκκινο της αλιζαρίνης παρασκευάζεται τεχνητά με αντίδραση της αλιζαρίνης με υδροξείδιο του αργιλίου

****************************************************

Το περιέργο είναι ότι αυτό που πήρα εγώ από το μαγαζί έλεγε πάνω ότι είναι από το Πακιστάν. Συγγνώμη γιατί από το Πακιστάν την στιγμή που η ιστορία του βοτάνου ξεκινάει στην Ελλάδα;;; Μας τελείωσε το Ριζάρι;;; Βρε μπας και δεν είναι Ριζάρι αυτό που αγόρασα και είναι τίποτα άλλο.....χμ....

Πάντως αν θέλετε και άλλα χρώματα, εκτός του κόκκινου, να βάψετε τα αυγά σας την Μ.Πέμπτη [ή εθιμοτυπικά Κοκκινοπέμπτη] μπορείτε να χρησιμοποιήσετε σπανάκι για πράσινο χρώμα, παντζάρι για ρόζ, πάπρικα για προτοκαλί, κόκκινο λάχανο για μπλε-μωβ, κουρκουμά ή ξερά κρεμμύδια για κίτρινο χρώμα. Επειδή όμως θέλω να σας δώσω περισσότερες πληροφορίες σας παραθέτω ένα άρθρο από την ιστοσελίδα http://www.ikypros.com/ που αναφέρει οικολογικούς τρόπους βαφής αυγών>>>>>>>>>>>>>>>>>




ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΒΑΦΗ ΑΥΓΩΝ:

Η συνταγή είναι απλή. Αβγά, νερό, ξίδι για να σταθεροποιηθεί το χρώμα και, φυσικά, κάποιο από τα λαχανικά ή μπαχαρικά που βάφουν αρκούν για την... «ιεροτελεστία» της Μεγάλης Πέμπτης.

Οι τρόποι είναι δύο: με ζεστό χρώμα ή με κρύο. Στην πρώτη περίπτωση, βράζουμε τα αβγά μαζί με το προϊόν που δίνει το χρώμα ή μαζί με το διάλυμά του.

Αυτός ο τρόπος δίνει έντονα χρώματα. Στη δεύτερη περίπτωση, μουλιάζουμε τα βρασμένα αβγά στη βαφή που βρίσκεται σε θερμοκρασία δωματίου και το τελικό προϊόν είναι περισσότερο ανοιχτόχρωμο.

Μόλις τα αβγά πάρουν το επιθυμητό χρώμα, τα βγάζουμε προσεκτικά από την κατσαρόλα και τα γυαλίζουμε με ένα πανάκι, που έχουμε βουτήξει σε λίγο λάδι.

Κόκκινο χρώμα με παντζάρια και παπαρούνες

Το κόκκινο χρώμα των αβγών συμβολίζει το αίμα του Θεανθρώπου και κατά μία άλλη εκδοχή είναι το χρώμα της χαράς για το χαρμόσυνο γεγονός της Ανάστασης του Κυρίου.

Για βαθύ κόκκινο χρώμα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ριζάρι, κρεμέζι (ή αλλιώς κιννάβαρι), παντζάρια και παπαρούνες.
Το ριζάρι ή αλιζάρι ή ερυθρόδανο είναι ένα φυτό που ευδοκιμεί σε όλα τα χώματα και οι ρίζες του έχουν χρωστικές ιδιότητες.

Συγκεκριμένα, δίνουν ένα στέρεο κόκκινο χρώμα, που δεν κόβει στον ήλιο και χρησιμοποιείται στη νηματουργία. Πωλείται στα καταστήματα μπαχαρικών με τιμή 3,20 ευρώ τα 100 γραμμάρια, τα οποία είναι αρκετά για να βάψουμε 30-40 αβγά.

Το κρεμέζι προέρχεται από τα αβγά του εντόμου κέρμης. Με τη συγκομιδή αυτής της ζωικής ουσίας, που μοιάζει με μικρές μαύρες χάντρες, ασχολούνταν μέχρι και τον 19ο αιώνα στη Μεσσηνία και τη Μάνη, και την πουλούσαν στους Βενετσιάνους και Γάλλους εμπόρους για να φτιάχνουν το κρεμέζι, το οποίο με τη σειρά τους πουλούσαν στην Τυνησία για να βάφουν τα φέσια.

Τα 10 γραμμάρια κρεμέζι κοστίζουν περίπου 4 ευρώ και αρκούν για το βάψιμο 30 αβγών. Η συνταγή έχει ως εξής: Σιγοβράζουμε τα αβγά για περίπου μισή ώρα σε μία κατσαρόλα μαζί με ριζάρι ή κρεμέζι, 1-2 κουταλιές ξίδι και τόσο νερό ώστε να τα σκεπάζει.

Ενας άλλος τρόπος είναι να βράσουμε 4 φλιτζάνια ψιλοκομμένα παντζάρια μαζί με δύο κουταλιές ξίδι, νερό και τα αβγά. Κάποιες νοικοκυρές βράζουν τα αβγά στο διάλυμα των παντζαριών για περίπου 15 λεπτά.
-----------------------------------------------
Για ροζ χρώμα τοποθετούμε τα βρασμένα αβγά σε διάλυμα παντζαριού που έχει θερμοκρασία δωματίου και τα αφήνουμε για περίπου μισή ώρα.
-------------------------------------------------
Πράσινο χρώμα με σπανάκι Για πράσινα αβγά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε φύλλα από σπανάκι, μαϊντανό ή τσουκνίδες.
Βράζουμε 1 κιλό σπανάκι σε 3 λίτρα νερό και στον ζωμό που θα μείνει βράζουμε τα αβγά μας, προσθέτοντας 1-2 κουταλιές ξίδι.

Ανάλογα, μπορούμε να βράσουμε κάποιο από τα άλλα υλικά που δίνουν πράσινο χρώμα και στο διάλυμά τους να βράσουμε τα αβγά.
-------------------------------------------------
Κίτρινο χρώμα με ξερά κρεμμύδια: Τα φυσικά υλικά που δίνουν κίτρινο χρώμα είναι τα φλούδια από ξερά κρεμμύδια, οι κίτρινες μαργαρίτες, ο κρόκος Κοζάνης (ζαφορά ή σαφράν) και ο κουρκουμάς.
Τυλίγουμε τα αβγά με φλούδες ξερών κρεμμυδιών και τα στερεώνουμε, τοποθετώντας τα μέσα σε καλσόν και δένοντάς τα κόμπο.

Τα βράζουμε με νερό και λίγο ξίδι.

Ο κουρκουμάς, το οικονομικό υποκατάστατο της ζαφοράς, που τον βρίσκουμε στα καταστήματα μπαχαρικών, μπορεί να δώσει ένα βαθύ κίτρινο χρώμα στα αβγά μας. Βράζουμε για μισή ώρα σε μία κατσαρόλα 5 κουταλιές κουρκουμά, 1-2 κουταλιές ξίδι και νερό.

Σουρώνουμε και σιγοβράζουμε σε αυτό το διάλυμα τα αβγά για 30 λεπτά, προσθέτοντας μία ακόμη κουταλιά ξίδι.
-------------------------------------------------------

Μοβ χρώμα με κόκκινο λάχανο.

Για να πετύχουμε το μοβ - μπλε χρώμα χρησιμοποιούμε τα φύλλα του κόκκινου λάχανου.

Για να βάψουμε 4 αβγά, τα βράζουμε μαζί με 1/4 από ένα μέτριο κόκκινο λάχανο, κομμένο σε φαρδιές λωρίδες, νερό και μία κουταλιά ξίδι για 15 λεπτά και προκειμένου να πιάσει το χρώμα, τα αφήνουμε σε αυτό το διάλυμα για 6 ώρες.
Αυτά τα αβγά τα χρησιμοποιούμε κυρίως για διακόσμηση, αφού έχουν μείνει πολλές ώρες μέσα στη βαφή και καλό είναι να αποφύγουμε να τα καταναλώσουμε.

Παλαιότερα χρησιμοποιούσαν και βιολέτες για να δώσουν μοβ χρώμα στα πασχαλινά αβγά.
------------------------------------------------------------------
Πορτοκαλί χρώμα με πάπρικα :Πάπρικα, σκόνη τσίλι και το διάλυμα από φλούδες ξερών κρεμμυδιών δίνουν ανοιχτό πορτοκαλί χρώμα. Το ξίδι και σε αυτή την περίπτωση αναδεικνύει και σταθεροποιεί το χρώμα.
-------------------------------------------------------------------

Δεν υπάρχουν σχόλια: